Integracja sensoryczna jest procesem w którym mózg sprawnie przetwarza i wykorzystuje informacje pochodzące ze świata zewnętrznego i z ciała. Odbiór, selekcja i dalsze przetwarzanie tych informacji zachodzi za pomocą układów zmysłów ( np. wzroku, słuchu, równowagi, dotyku, czucia ruchu). Terapia zaburzeń SI ma na celu zredukowanie lub wyeliminowanie problemów powstałych na bazie nieprawidłowej reakcji sensorycznej, tak by zwiększyć komfort życia dziecka.

Z zaburzeń integracji sensorycznej niestety się nie wyrasta. Wraz z wiekiem ewoluują i przybierają inną formę. Dziecko z trudnościami, bez odpowiedniego wsparcia, zostanie dorosłym z problemami. Nie każde dziecko, które podejmuje trud terapii SI osiągnie taki sam sukces, w takim samym czasie. Jednak u większości przypadków zauważalna jest poprawa w funkcjonowaniu dziecka w życiu rodzinnym, emocjonalnym, społecznym.

Wspomaganie procesów integracji sensorycznej w domu opiera się na opracowanym przez terapeutę programie zajęć dostosowanych do indywidualnych potrzeb dziecka, czyli na diecie sensorycznej. Taki zindywidualizowany plan to kombinacja ćwiczeń pobudzających, organizujących i uspokajających. Pomocne jest wyznaczenie określonych godzin wykonania ćwiczeń i dostosowania ich do aktualnego stanu aktywności dziecka.

Terapia SI dedykowana jest dzieciom u których obserwuje się:

• Trudności w zakresie codziennych aktywności (zasypianie, samodzielne spożywanie posiłków, awersja do czynności pielęgnacyjnych i higienicznych np. mycie twarzy, obcinanie włosów, paznokci.

• Nadwrażliwość na dotyk, ruch, bodźce wzrokowe i słuchowe

• Zbyt mała wrażliwość na dotyk, ruch, bodźce wzrokowe i słuchowe

• Podwyższoną wrażliwość emocjonalną, częstą płaczliwość i widoczny niepokój dziecka

• Nadruchliwość, impulsywność, trudności z koncentracją uwagi, trudności w reakcjach koleżeńskich

• Opóźnienia w rozwoju mowy lub zdolności językowych

• Kłopoty z koordynacją

• Kłopoty z dobrą organizacją lub z zachowaniem

• Autyzm

• ADHD

• Zespół Downa

• Porażenie mózgowe

Przeciwwskazaniem do prowadzenia terapii SI są świeże urazy wymagające zaopatrzenia medycznego- złamania, zwichnięcia, skręcenia stawów, krwotoki. Szczególną ostrożność należy zachować również w przypadku dzieci z padaczką.

Profesjonalną diagnozę przeprowadza certyfikowany terapeuta integracji sensorycznej. Warunkiem uzyskania takiego tytułu jest odbycie dwustopniowego kursu z zakresu tej dziedziny lub podjęcie studiów podyplomowych. Terapeutą SI może zostać osoba posiadająca tytuł magistra, technika lub licencjat. Zazwyczaj dalsze kształcenie w zakresie terapii integracji sensorycznej podejmują pedagodzy, pedagodzy specjalni, psychologowie, fizjoterapeuci, logopedzi, terapeuci zajęciowi.

Zajęcia terapii sensorycznej zazwyczaj odbywają się w formie cotygodniowych spotkań z pacjentem na specjalnie wyposażonej i dostosowanej Sali terapeutycznej i trwają od 45 do 60 minut. Czas trwania terapii jest uzależniony od aktualnych problemów, wieku rozwojowego i indywidualnych predyspozycji dziecka. U niektórych dzieci zauważalne efekty pojawiają się już po kilku spotkaniach, natomiast u innych potrzebny jest dłuższy czas. Zazwyczaj zmiany dostrzegalne są po około roku systematycznej terapii.

Najlepiej widoczną korzyścią dla dziecka uczestniczącego w terapii SI jest rozwój psychoruchowy oraz poprawa w ogólnym funkcjonowaniu w otoczeniu. Dostrzegalne będą również zmiany w koordynacji wzrokowo-ruchowej, planowaniu ruchu, obrębie zmysłu równowagi oraz umiejętność koncentracji uwagi na zadaniu. Dziecko jest mniej zdezorientowane, podczas terapii poznaje i doświadcza, co daje mu możliwość wypracowania własnego stosunku do poszczególnych trudnych zadań, oraz opracowanie strategii radzenia sobie.

Wiele z elementów terapii integracji sensorycznej można zastosować w codziennym funkcjonowaniu dziecka. Najważniejszym jest pozwolenie na bezpieczne poznawanie i doświadczanie świata. Ważne jest towarzyszenie dziecku i zachęcanie go do podejmowania różnego rodzaju aktywności angażujących wielozmysłowo. Multisensoryczną przygodą może być wyprawa na plac zabaw, gdzie dziecko może pochodzić boso po piasku, pobiegać, pokręcić się na karuzeli, wpaść do kałuży itp.

Oto kilka pomysłów organizowania aktywności i przestrzeni dziecka w taki sposób, by stymulować rozwój sensoryczny na co dzień:

• zabawy w przepychanie się z dzieckiem różnymi częściami ciała: dłońmi, plecami, stopami, przepychanie wraz z dzieckiem dużej piłki, różne rodzaje chodu – np. jak żołnierz, słoń itp. ; czołganie się,

• używanie do kąpieli myjek o zróżnicowanych fakturach

• wyciąganie bez kontroli wzrokowej z pudełka wypełnionego różnymi rzeczami lub materiałem sypkim( piasek, ryż, kasza) określonego przedmiotu wybranego na jego cechy dotykowe – np. kształt, twardość, strukturę

• zabawy z elementami huśtania, kręcenia, podskakiwania,

• masaż różnymi fakturami

• zawijanie w koc

• turlanie się

• ciągnięcie dziecka leżącego przodem/tyłem na kocu z nagłą zmianą kierunku ruchu

• przeciąganie liny

• korzystanie z karuzeli, huśtawek, hamaków

• zabawy piaskiem, plasteliną, gniotkami

• zabawy polegające na wykonywaniu konkretnych zadań ruchowych w reakcji na określony dźwięk (głośno, cicho, szybko, wolno)

• wspólne gotowanie

• zabawy w odgadywanie zapachów